Dirk Depoorter

Maandag 9 mei 2022           

Jalambang

Onze eerste stop is het Jalambang Central Community Water Project. In, waar kan het anders, Jalambang Village. Een beetje een atypisch project, in de zin dat deze installatie in een heel druk bewoond dorp staat, waar ook nationale watermaatschappij NAWEC aanwezig is. En toch is Omar ingegaan op de vraag van het dorp wegens de complete onzekerheid wanneer er water uit de leidingen van de NAWEC komt. Wat het nog erger maakt, is dat een ander dorp verderop ook aangesloten is op het nationale net. Als zij water nemen blijft er nog weinig over voor Jalambang waardoor de waterbevoorrading nog onzekerder wordt. We krijgen een rondleiding in het dorp, waar we zien hoe creatief sommige families zijn om toch maar geen water verloren te laten gaan: vanuit een van de waterbekkens waar een extensie naartoe is gelegd, wordt het overtollige water afgeleid naar een naburig groentetuintje. Wat telkens opnieuw opvalt, of het nu aan de hoofdkraan of de extensiekranen is, het zijn de vrouwen (dikwijls in mooie klederdracht) die blijven zeulen met emmers water.

Gambia Tourism Board

We vertrekken vanuit Jalambang richting Farato langs een hele drukke baan, vol bedrijvigheid, zo typisch voor Gambia. De rest van de dag is gewijd aan ons lodge project. We willen een kleinschalige lodge bouwen aan de kust waarvan de opbrengsten gebruikt worden voor de Gammol projecten.

Eerste bezoek is met Ida Jeng Njie, Regional Director West Coast Region of the Gambia Tourism Board (GTB) in Farato. De GTB is de overheidsinstantie die zorgt voor de nodige vergunningen om iets te mogen bouwen aan de kust. De eerste 500m vanaf de oceaan wordt namelijk beheerd door de staat. Ida woonde lang in Groot-Brittannië en kreeg daar haar opleiding. Een aangename, verstandige dame, die terug naar Gambia is getrokken met als missie een verschil te maken voor haar landgenoten. Ze is dan ook zeer te spreken over onze plannen en zet ons op weg om een lange administratieve molen door te ploeteren.

Van Ida in Farato vertrekken we richting Senegambia, waar we een afspraak hebben met de Development & Loan Officer (DLO) at the GTB Head Quarter in Senegambia. Totaal andere ontvangst dan bij Ida. De man heeft het blijkbaar heel druk: eerst laat hij ons wachten, en als we dan eindelijk in zijn kantoor “mogen”, is hij constant bezig met van alles en nog wat, zonder al te veel aandacht te besteden aan ons. We krijgen de indruk dat dit verloren tijd is, en we met een kluitje in het riet weggestuurd worden. Of nee, we worden naar een Project Manager gestuurd, Saltech Conglomerate, die projecten ontwikkelt, businessplannen schrijft en de geknipte persoon zou zijn om alle administratieve horden te nemen. Ons gesprek met de persoon in kwestie was niet zo goed, in de zin dat we het gevoel kregen dat hij zijn opdrachten toegestoken kreeg van de DLO. Ontgoochelend, maar we blijven niet bij de pakken zitten.

Smile For Life

Tijdens een van onze bezoeken aan onze installaties, werden we begeleid door een andere Omar, Omar Sanyang, verantwoordelijk voor de ontwikkeling in de regio van Sanyang (toevallig dezelfde naam). Blijkt dat Omar ook Executive Director is van Smile For Life The Gambia. Dit is een organisatie die instaat voor de “Marine Biodiversity Conservation”. Het ecologische evenwicht aan de kust en in het bijzonder de zeeschildpadden. Omar had ons geholpen aan de afspraken met Ida Jeng en de DLO, en was even ontgoocheld als ons met het bezoek van deze laatste. Blijkt echter dat zijn organisatie Smile For Life een heel groot stuk land bezitten aan de kust van Sanyang. Een natuurdomein, broedplaats voor schildpadden en vogels, hectaren groot. Zelf zou hij daar graag iets ontwikkelen, zodat hij inkomsten heeft om dit prachtig stukje natuur te onderhouden. Hij nodigt ons uit dit te gaan bezichtigen.  

Terug richting Sanyang dus, waar we eerst passeren langs de Sanyang Fish Market op het strand van Sanyang. We hebben hier ook een waterproject en bouwden een vismarkt, en we stellen vast dat het onderhoud ervan te wensen over laat. We spreken met Omar (Saidy) af dat we hier slechts willen investeren in de optimalisatie van het project, enkel als er garanties komen dat de installatie naar behoren zal onderhouden worden. Het vragen van een financiële bijdrage van de gebruikers zou een hefboom kunnen zijn.

Van de vismarkt gaan we naar de Eco Lodge Sanynag Beach, How Ba Road, een lodge gebouwd door een Spaanse NGO, vlak naast het domein waar we onze eerste plannen hadden. Leerrijk om te zien hoe ze het daar aangepakt hebben. Samen met een lokale architect bekijken en bespreken we de mogelijkheden van de locatie, ons aanbevolen door de VDC van Sanyang, bij een goed glas bier. Tenminste bier voor Hedwig, Dirk en mezelf. Onze Gambiaanse vrienden drinken geen alcohol, en houden het bij limonade.

Vandaar vertrekken we richting natuurdomein, een paar kilometers verder op Sanyang Beach. Wat we te zien krijgen is vrij spectaculair. Moeilijk te beschrijven. Vertrekkende van de oceaan, het strand, dichte begroeiing, een mangrove, … prachtig gewoon. We vertrekken hier met een gevoel dat dit veel beter zou beantwoorden aan onze wensen. Maar ook met de gedachte dat er nog veel meer vragen dan antwoorden zijn, om dit project echt te kunnen realiseren. Onze dag zit er op. Na het diner ’s avonds bespreken en dromen we wat verder over de opportuniteiten die de betrokken locatie en dit land wel biedt. Maar ook de hindernissen die je moet overwinnen als je hier wenst te ondernemen.

Dinsdag 10 mei 2022

Onze laatste dag breekt al aan! Terug een dag om onze nieuwe projecten te bezoeken.

Mandinary

We starten met het Mandinary Project. Eigenaardig: naast onze watertoren hebben ze een betonnen staketsel gebouwd om een tweede watervat te installeren. In elk geval ondernemend: in plaats van Gammol te vragen voor extra water, namen ze zelf het initiatief om de capaciteit te vergroten. Al stelden we ons vragen bij de efficiëntie. Wat we opmerkten bij onze installatie, is dat de toren waar het watervat op staat, niet recht staat. Met als gevolg dat de last van het watervat niet evenwichtig verdeeld is over de 4 poten. Hier hebben ze het “opgelost” door het vat niet in het centrum te plaatsen, maar op te schuiven naar een kant. We wijzen Omar erop dat hij hier meer aandacht moet aan besteden, omdat dit op langere termijn het zwakke punt van de installatie zou kunnen zijn.

Makumbaya

Intussen kennen we de geplogenheden. Na de verschillende plichtplegingen en interventies van de plaatselijke notabelen, het nemen van de foto’s, overhandigen van een certificaat van dank, vertrekken we richting Makumbaya Village, voor ons volgende project. En zoals steeds worden we met de nodige “egards” ontvangen en ervaren we de dankbaarheid van de plaatselijke bevolking. In Makumbaya Village is er een heel gemotiveerde man die het op zich heeft genomen om de installatie zo goed als dagelijks te onderhouden. Het is er dan ook aan te zien! In onze toespraak laten we niet na dit te zeggen en de persoon in kwestie te feliciteren!

Karewan Nursery school

Ons volgende bezoek is de plaatselijke Arabic Nursery School in Karewan, waar we de vraag hebben gekregen om een nieuwe school te bouwen. Als we er toekomen, zien we waarom de vraag er is. Een vervallen schooltje, deels opgetrokken uit afval golfplaten, zonder enig schoolmateriaal. En toch beslissen we om deze vraag negatief te beantwoorden. Het probleem is immers dat alle lessen in het Arabisch worden gegeven, en niet in het Engels. Terwijl een basisvereiste om door te kunnen studeren net de kennis van de Engelse taal is. We maken het heel duidelijk dat het geen kwestie van geloof is, maar dat het er ons om te doen is de kleuters maximaal kansen te geven om later naar het basisonderwijs te gaan. Spijtig, maar als we het maximum willen bereiken met de steun van onze sponsors, dan moeten we een aantal minimum standaards naleven.

Gammol Nursery School Abuko 

Van daaruit vertrekken we naar onze school in Abuko.  De eerste school ook die Gammol heeft gebouwd en waar we de voorbije jaren nog een aantal extra investeringen hebben gedaan om de school te optimaliseren. Het is een heel blij weerzien met de directeur van de school, die heel fier is over wat Omar en Lamin hebben gerealiseerd. We worden ontvangen door de ouderraad, die speciaal is samengekomen om ons te bedanken. En ook hier, net zoals op bijna elke plek die we de voorbije dagen bezocht hebben, is er de vraag naar bijkomende steun. Maar tonen ze evengoed veel begrip dat ook andere dorpen nood hebben aan een deftige school en zuiver water (In deze school hebben we ook een waterinstallatie geplaatst).

Het is intussen al 17 u, onze vlucht is om 21:30 u, en rekening houdend met het verkeer sluiten we onze “werk”dag hier af. Het plan om nog 2 “oudere” projecten te bezoeken laten we varen. Eerst gaan we samen met Omar en Lamin nog iets eten in Lamin Lodge, een aangename lodge midden in een mangrove, waar de apen je bord komen leegeten als je niet oplet (je krijgt een stok om ze weg te jagen, omdat ze vrij agressief kunnen zijn). Ideaal moment om onze voorbije dagen te overlopen met Omar en Lamin en om een aantal afspraken te maken voor het vervolg.

We vertrekken naar Banjul International Airport na ons eten, 8 km verder (ongeveer een half uur rijden 😉), en nemen afscheid van onze twee vrienden. Best wel emotioneel. Het zijn intense dagen geweest, waarbij we hebben vastgesteld hoe serieus zowel Omar als de stille Lamin hun verantwoordelijkheid nemen, en hoe ze hierin gegroeid zijn de voorbije jaren: Omar, die vroeger zo verlegen was en nu bij elk bezoek het woord nam, en er geen moeite meer mee had om, indien nodig, duidelijk grenzen af te bakenen naar de vele Alkalo’s die we ontmoet hebben. En Lamin, stille kracht, die het allemaal wel gezien heeft en technisch meer onderlegd is.

Voor ons zeker en vast een geslaagde reis, die bevestiging heeft gegeven dat wat we daar doen, met de giften van onze sponsors, echt wel goed besteed is! En dat we geen twee jaar gaan wachten om terug te keren. Het zou wel fijn zijn om eens samen te kunnen gaan met een paar sponsors, zodat ze met hun eigen ogen kunnen zien wat Gammol realiseert met hun giften.

Wordt ongetwijfeld met veel energie vervolgd!

Begin januari, vlak na de feesten, gaan Dirk Depoorter en Dirk Fannes op missie naar Gambia. Ze willen samen met het Gammol team de werking in Gambia evalueren, projecten van het afgelopen jaar bezoeken, nieuwe projecten voorbereiden, afspraken maken met lokale overheden en met lokale leveranciers.  Dirk Depoorter maakte een reisverslag.

2 januari 2020

Rechtstreekse vlucht om 10.55 u., half uur vertraagd. Dirk en ik komen toe in Banjul, de hoofdstad van Gambia, en worden opgepikt door de chauffeur van The White Horse Residence, waar we de komende dagen logeren. Tegen 19 u. in het hotel.

19.30 u.: afspraak met Omar, onze verantwoordelijke voor de NGO Gammol ter plaatse. Doel: het afgesproken programma voor de volgende 5 dagen overlopen en aanpassen in functie van de afspraken die er gemaakt zijn. En, belangrijk, afspraak met de VDC (Village Development Committee) van Sanyang voorbereiden, in functie van de verlenging van ons contract (MoU: memorandum of understanding) voor het gebruik van ons Gammol huis in Sanyang.

3 januari 2020

Village Development Committee

09.00 u. afspraak met de (zo goed als) voltallige VDC, 11 man: bevestiging van beider wil om verder samen te werken. Vraag van VDC om in Sanyang te investeren. Wij zijn akkoord om jaarlijks bij te dragen tot de ontwikkeling van hun grondgebied, zonder ons vast te pinnen op bepaalde projecten. Onze insteek: daar steunen waar de nood het hoogste is, in heel Gambia.

Tuinen van Sanyang

Vanaf 11.30 u.samen met een paar man van de VDC de tuin van Sanyang bezoeken. Die is groot: 700 m. x 200 m., opgedeeld in percelen waar de vrouwen groenten en fruit verbouwen. Probleem: bestaande pomp geeft onvoldoende water om volledig gebied te bestrijken. Sommige wachtbekkens staan leeg. Daardoor zeulen vrouwen en kinderen met zware emmers. Vraag om hen te helpen, en bijkomende pomp(en) te installeren. Later leren we dat dit niet noodzakelijk de juiste oplossing is.

Bezoek aan nieuwe en oudere installaties

Nieuwe installatie in Fulakunku bezoeken. Ons team (Omar en Lamin) heeft schitterend werk geleverd! Ze mogen er terecht fier op zijn.

Daarna controle van oudere installaties:

• Pacholling Village: Christengemeenschap, die te weinig zorg draagt voor de installatie. Lekkende kranen en watervat, beschimmelde muur… maken wel goed gebruik van het water om hun tuinen te bevloeien. Tuin staat in bloei.
• Mamuda, één van onze grotere (hogere) pompinstallaties, geplaatst in mei 2011, met extensies. Zoals zoveel pompen: te weinig zorg om de zonnepanelen proper te houden, waardoor onvoldoende power om water te verspreiden over alle extensies. Sommige kranen staan dan ook droog. Of is er een andere reden? Te onderzoeken door afwisselend alle kranen dicht te draaien… 
  In Mamuda is er ook opleiding gegeven voor wondverzorging. De verpleger ter plaatse toont ons zijn materiaal.
  
  
  
  
• Daru Busumbala: installatie van 2012, perfect in orde, verschillende extensies geplaatst. Hier is iemand aangesteld die de verantwoordelijkheid draagt over de installatie, en je merkt het verschil. Mooi!
• Labakory, 2013, gebouw helemaal opgemetst. Daarnaast staat nog de oude installatie, waar (onzuiver) water met de hand werd opgepompt, uit de minder diepe waterlaag. Weliswaar een iets modernere versie dan met emmertjes aan een katrol water uit de put halen.
  
  

Swe Gam

Tegen de avond vertrekken we naar Serrekunda, de grootste stad van Gambia. Om daar te komen, en ook in deze stad, files, maar niet te vergelijken met die van ons. Druk verkeer, slechte baan, geen discipline, stinkende wagens… Grote, vuile stad, heel veel stof, pakt op de adem.

We hebben een afspraak met dhr. Ibrahim Cole, eigenaar van de firma Swe Gam, om te bespreken op welke manier we kunnen samenwerken. Hij plaatst pompen van A tot Z, met materiaal en al. Wij willen op zijn diensten beroep doen, gedeeltelijk, zodat onze Gammol mensen hun werk behouden. Onze indruk: serieuze man, ex-leraar, weet waarover hij praat. Is streng voor zijn landgnoten, “die harder moeten werken”, zegt hij. Hij leidt ons rond in zijn bedrijf, professioneel. Hier gaan we mee in zee gaan.

Voorbereiden volgende dag

20.00 u. terug in het hotel. Lange vruchtbare dag. Onze chauffeur, Samba zet ons af, daarna Omar en Lamin. Diner, waarna Dirk en ik de dag bespreken en ons gesprek met Omar voor de volgende dag voorbereiden.

4 januari 2020

Tujereng

09.00 u. vertrek naar Tujereng, waar we een afspraak hebben met de plaatselijke VDC, die een aanvraag heeft ingediend voor het plaatsen van een waterpomp, voor hun bevolking, een 500-tal mensen (500 wilt zeggen, tussen de 300 en 700). Exacte cijfers zijn er niet. De oude put, met de hand gegraven staat droog.

Samen met iemand van de VDC bezoeken we daarna de grote community CISF Garden van Tujereng, aan het uiteinde van het dorp gelegen, vlakbij de grote baan. Alles schijnt voorradig te zijn om hier hetzelfde te doen als in de community garden van Sanyang.
Pomp installatie, voldoende zonnepanelen, opvangbekkens, centraal gebouw… maar alles staat droog: pomp werkt niet, opvangbekkens staan leeg, zonnepanelen vol stof, geen enkele tuin in aanleg. Uitleg: nog niet af…

Na Tujereng bezoek van een pompinstallatie van Swe Gam, op de grens van Sanyang. Duidelijk installatie van een andere orde: hogere toren, groter vat, pomp zonder overloop (slaat automatisch af indien het watervat vol zit). Tuin rondom de pomp in bloei.

Ook in Gambia...

Op weg naar de scholen een paar toffe plaatselijke reclamepanelen (coca cola, nescafe)…

Scholen van Sanyang

Scholen bezocht in Sanyang, samen met de voorzitter van de VDC:

• Bunkiling: 320 leerlingen, 11 leraren. Locatie niet geschikt, zijn op een andere plek een nieuwe school aan het bouwen. Mooi van ver, van kortbij zie je zelfs als leek dat de constructie niet altijd even recht is gebouwd. Verschil met professionele vakmannen. Hier wordt door vrijwilligers gebouwd, op het moment dat er ‘terug’ voldoende centen zijn om verder te bouwen. Gastenboek moet! ondertekend worden… vragen steun om verder te kunnen bouwen en pomp voor zuiver water…
• Darboekunda: 370 leerlingen, 13 leraren, nieuwe klassen aan het bouwen. Vragen omheining van de school, maar vooral voor hun tuin, omdat de dieren nu hun groenten opeten. Daarnaast fondsen voor een aparte keuken (nu in 1 van hun klaslokalen) en herstelling van 1 van de zonnepanelen die vernield was. Rondom de school vuil: plastiek en papier. Bij de vraag waarom ze dat niet allemaal verzamelen en opruiimen, vallen ze uit de lucht!? Goed idee… Hebben, net zoals op andere plaatsen, niets beloofd, maar wel gezegd dat als we steunen, we vragen verantwoordelijkheid te dragen voor de installaties.Zorg voor installaties is een probleem dat we op heel veel plaatsen tegenkomen. Waarbij het kuisen van de zonnepanelen een algemeen probleem is. Niemand schijnt te weten dat vuile zonnepanelen minder energie geven. Op een paar uitzonderingen na, zijn vuile zonnepanelen eerder de regel. Bij elke installatie die we bezocht hebben, hebben we de plaatselijke VDC’s en verantwoordelijken moeten uitleggen waarom ze de panelen moeten kuisen. 
• Sanchaba: de derde school die we bezoeken is er het ergste aan toe. Deze school is een schenking van een Gambiaan, die een deel van zijn grond heeft afgestaan zodat een 120-tal kinderen om les kunnen volgen. Vier leerkrachten, met aan het hoofd iemand die ongelofelijk gemotiveerd is. Zij krijgen geen staatssteun en zijn dus afhankelijk van het weinige schoolgeld dat ze krijgen van de ouders. Op mijn vraag hoeveel ze verdienen, is het antwoord: leerkrachten die in een erkende school les geven krijgen ongeveer 5000 Dalasi per maand (90 €). Vermits zij afhankelijk zijn van de ouders, schommelt dit tussen de D 2000 (36 €) en D 4000 (72 €) per maand. Ze hebben van diezelfde man nog een stuk grond gekregen, en hun droom is om daar een school te kunnen bouwen met 4 klasjes. En een tuintje om groenten te telen. Op dat stuk grond staat een waterput, maar ik zou het niemand aanraden water te drinken uit die put (net zoals andere zelf gegraven putten). Nu zijn er 2 klasjes en 2 barakken in afval van golfplaten. Niet veilig, afgescheurde platen, waar je je heel gemakkelijk aan kunt kwetsen. Moeilijk in te beelden dat hier les wordt gegeven. Daarnaast trachten ze hun leerlingen ook 1 maaltijd per dag te geven. We waren onder de indruk van de motivatie van de leerkracht die ons te woord stond en van wat we gezien hebben. Voor ons een mogelijk volgende project.
• Nemisack: is een grotere school, waar Omar (onze Gambiaanse medewerker) vroeger naartoe ging. Vier van hun klasjes zijn barakken in golfplaat, zonder bevloering. Daarnaast 4 andere klasjes, wel gemetst, vloer in aangestampte aarde, maar in veel betere staat dan de 4 barakken. Probleem dat de 4 barakken tijdens het regenseizoen niet bruikbaar zijn: het regent binnen langs alle kanten en de klasjes worden modderklasjes. Gevolg is dat ze in die periode dikwijls de leerlingen naar huis moeten sturen of de andere klasjes volproppen. Ook hier spreken we met de onderwijzers, die hun noden kenbaar maken. Bij het verlaten van de school zien we een waterput (geen boorput) met aanwijzing wie deze geschonken heeft: “Sharing Wonder Int (UK), well no 100, gegraven door een contractor Sheriffo Sonko.
• Sanyang School: tenslotte hebben we de staatsschool van Sanyang bezocht. Dit is lager onderwijs. Indrukwekkend en groot, in vergelijking met de 4 vorige. Het wordt ons nog duidelijker hoe essentieel die private nursery schools zijn, zodat de kinderen met een basiskennis aan Engels op hun 7de aan het lager onderwijs kunnen beginnen. Anders kunnen ze gewoon niet mee en haken ze voortijdig af. Vraag van deze school: een waterpomp….

Jalambang Village

Volgende halte is Jalambang Village. Een van de grotere dorpen, die een aanvraag heeft ingediend voor waterinstallaties. We worden ontvangen door een grote delegatie, vrouwen en mannen. Ongeveer 100 compounds, het aantal bewoners varieert nogal in functie van aan wie we onze vraag stellen. Ook in andere dorpen krijgen we meestal afwijkende informatie. Realiteit is dat ze het dikwijls zelf niet weten. In elk geval: grote nood aan waterpomp(en). De regering heeft een aantal putten gegraven niet zo ver van dit dorp, waardoor hun bronnen, die uit de bovenste waterlaag putten, opgedroogd zijn. Nood aan meerdere pompen, of een zware pomp met extensies. Dit bezoek geeft ons een goed gevoel: de delegatie van het dorp, die ons ontvangt laat verschillende mannen en vrouwen aan het woord om ons uit te leggen welke de noden zijn. We beloven nog niets, behalve dat we terug contact gaan opnemen, via Omar.

Dimbaya Village

Voorlaatste stop is het bezoek aan onze installatie in Dimbaya Village. Waterpomp geinstalleerd in mei 2013. Pomp werkt niet meer en zou geblokkeerd zijn. Omar heeft al geprobeerd de pomp eruit te trekken, maar dat was niet mogelijk. Volgens Omar zou het te wijten zijn aan de plaatsing van een andere pomp 400 meter verder. Wat ons weinig waarschijnlijk lijkt. Wat wel opvalt: op de zonnepanelen een vingerdikke laag stof. We maken kennis met de vrouw die normaal zorg draagt voor de pomp, en die ook opleiding heeft gekregen in wondverzorging. Haar evidente vraag is om de pomp te herstellen. We gaan eerst de andere installatie bekijken, en passeren langs een grote handpomp, waar verschillende vrouwen water aan het pompen zijn. De pomp, die de oorzaak zou zijn van het niet functioneren van de onze, staat wat verder, en werkt niet. De pomp werd gesponsord door the Saoudi Fund for Development. En je ziet het: het is een heel grote installatie, vele malen groter dan wat wij normaal plaatsen, en met een batterij aan zonnepanelen (allemaal vol stof). De stelling waar het watervat op geplaatst moet worden is afgebroken, waardoor de installatie (nog) niet functioneert. Dit kan dus ook de oorzaak niet zijn van het niet functioneren van onze pomp. We gaan trachten de oorzaak te weten te komen via Ibrahim Cole van Swe Gam.

De vrouw die ons te woord stond legt ons uit dat die pomp enkel water zou voorzien voor de andere kant van het dorp, en dat onze pomp dus zeker nodig was. Merkwaardig, want we merken op dat er een extensie is geplaatst van de Saoudische pomp tot op 50 m van onze pomp. Wat moet nagegaan worden is of onze pomp hier nog zinvol is, eenmaal de Saoudische pomp werkt. En, indien niet, of we de pomp en zonnepanelen niet beter kunnen verwijderen en het materiaal recupereren.

We rijden naar ons hotel, waar we een nog een vergadering met Omar hebben (niet de laatste).